Maður með leðurlungu í Noregi
Atli Steinn Guðmundsson
skrifar frá Sandefjord
Setja bókamerki
„Sælir ribbaldar, Presturinn er snúinn aftur!“ eða upp á engilsaxnesku „Hey you maniacs, the Priest is back!“ Svo heilsaði Robert John Arthur Halford sauðsvörtum pupulnum af sviði á Tjuvholmen Arena í norska smábænum Hamar í Innlandet-fylki á tíunda tímanum eftir þargildu tímabelti á laugardagskvöldið.
Ef til vill kveikja lesendur ekki allir sem einn á perunni þegar fullu og virðulegu nafni prests þessa er slegið fram, enda hefur maðurinn aldrei vígst til nokkurs brauðs svo vitað sé. Þessi sjálfskipaði sálusorgari er nefnilega betur þekktur undir stuttnefni sínu Rob Halford, en einnig undir viðurnefninu „maðurinn með leðurlungun“ sem hann ber með rentu og rúmlega það, en hefðu öll glös af börum Tjuvholmen Arena á laugardaginn ekki verið gerð af plasti einu hefðu þau án vafa brotnað í mylsnu þegar þessi 73 ára gamli söngvari bresku Birmingham-málmpostulanna í Judas Priest fór á háa C-ið.
Það C glymur hærra en flest önnur er Halford er annars vegar, maðurinn er einfaldlega fær um að framkalla meiri og sársaukafyllri – innan gæsalappa – hávaða með barka sínum einum en öll rafræn hljóðfæri sveitarinnar samanlagt.
Sveitin 55 ára í fyrra
Hinn skerandi raddstyrkur Halfords er óumdeilt vörumerki Judas Priest. Sírenurnar söngelsku, sem Ódysseifur mátti standast í kviðu forngríska skáldsins Hómers, voru kvenverur í dýrslíkömum sem sagt var að enginn hefði séð eða heyrt og lifað til að segja frá þeim. Seiddu þær sæfara til eyjar sinnar þaðan sem enginn átti afturkvæmt.
Með sama hætti seiðir Rob Halford, fæddur í Warwickshire síðsumars 1951, unnendur þungarokks að tónleikastöðum Judas Priest, sveitar sem fagnaði 55 ára afmæli í fyrra, en ólíkt sæförum Hómers í kviðunni góðu eiga flestir tónleikagestir afturkvæmt, hugsanlega þó nánast heyrnarlausir tímabundið. Sjálfur var Hómer blindur svo allur þessi hávaði, forngrískar Sírenur og Rob Halford, er kannski eitthvað til að varast.
Ekki voru um það bil 9.000 tónleikagestir á Tjuvholmen í Hamar sammála því, enda nánast uppselt á tónleikana á laugardaginn, þar sem ekki ómerkara þríeyki en ZZ TOP steig á stokk 8. júní 2019 á eftirminnilegum tónleikum sem mbl.is gerði verðskulduð skil.
Tjuvholmen í Hamar er ákaflega heillandi tónleikasvæði við strendur Mjøsa, stærsta stöðuvatns Noregs, sem er hvorki meira né minna en 117 kílómetra langt og 362 ferkílómetrar, hátt í fimmfalt Þingvallavatn. Svæðið liggur á milli miðbæjar Hamars og vatnsins svo öldurhús og veitingastaðir eru í þægilegasta göngufæri og einkenndu húðflúraðir, síðhærðir, síðskeggjaðir, leðurklæddir, gallavestaklæddir og almennt af allra léttasta skeiði komnir gestir knæpur Hamars fyrir tónleikana þar sem hitað var upp af elju er sigtýs ölið rauða rann í stríðum straumum.
Ég er þá ekki svo gamall
Blaðamaður hefur sótt og/eða skrifað um ótölulegan grúa þungarokkstónleika síðustu ár, Metallica, Rammstein, Slayer, Sepultura, Iron Maiden, AC/DC, nefndu það bara (og til er tárvotur miði á tónleika System of a Down í Berlín í júní 2020 sem er og verður alltaf ofan í skúffu – eina þannig séð ömurlega minning þess sem hér skrifar um covid-árin tvö). Ekki minnist nú 51 árs gamall undirritaður þess þó að hafa verið að því er virðist aðeins undir meðalaldri á slíkum tónleikum fyrr en nú helgina góðu í Hamar. Judas Priest gengur næst Rolling Stones í fjölda starfsára og tónleikagestir því flestir af barnsaldri – sumir jafnvel að nálgast þá bitru staðreynd í gráhærðri spegilmynd sinni að tvisvar verður gamall maður barn.
Þeim góða málshætti var þinglýst rækilega á laugardaginn þar sem elstu menn og konur hoppuðu hæð sína í loft upp í öllum leðurklæðum, steyttu hornin, skrásett vörumerki þungarokksins, í allar áttir með vísi- og litlafingur á lofti, hlógu, grétu, sungu, öskruðu og spjölluðu jafnvel við blaðamann ofan af Íslandi um feril sinn á Judas Priest-tónleikum. Náungi sem kom akandi frá barnum í hjólastól klyfjuðum guðaveigum hafði séð sveitina fyrst á tónleikum hennar í Betlehem 1982 þar sem segja má að stálin stinn hafi mæst, Jesús Kristur og Rob Halford.
Eftir að upphitunarsveitir, sem ég hef sjaldnast nennu til að skrifa um, luku keppni létu Halford og félagar – sem rétt er að nefna að eru þeir Ian Hill bassaleikari, gítarleikararnir Glenn Tipton og Richie Faulkner og trommarinn Scott Travis – bíða hæfilega lengi eftir sér áður en sviðið sprakk út í gneistaflugi með All Guns Blazing af hinni dúndurþéttu Painkiller-plötu frá 1990 sem er mín uppáhalds, en vitanlega hófst vegferð Judas Priest fyrir alvöru með tímamótaskífunni British Steel vorið 1980 eftir að sveitin hafði átt í hálfgerðu brasi við að ná almennri athygli. Hljóðversplötur hennar eru nítján talsins, 1974 til 2024, geri aðrir í átt að því.
Tók líf sitt átján ára
Enn betri er árangurinn í fjölda þeirra tónlistarmanna sem runnið hafa gegnum Judas Priest, í þeim hópi er 21 einstaklingur, en sveitin hefur einmitt náð sama sögulega árangri og brasilíska goðsögnin Sepultura – enginn þeirra sem stofnuðu þessar sveitir tilheyra þeim lengur. Í tilfelli Judas Priest voru það Al Atkins, Brian „Bruno“ Stapenhill, John „Fezza“ Partridge og John Perry sem varð ekki langlífur, tók eigið líf átján ára að aldri.
Án þess að tíunda þau 23 lög sem þeir Júdasarprestar fluttu fjallhressum tónleikagestum á laugardaginn, þar af fjögur í uppklappi, voru þar á efnisskrá meistaraverkið Breaking the Law sem hefði sent þak hvaða tónleikastaðar sem vera skyldi af húsinu, en hér var leikið undir berum himni.
Auk þess fór bróðurpartur Painkiller-plötunnar í spilun, Hell Patrol, Night Crawler, Battle Hymn, One Shot at Glory, Between the Hammer and the Anville, titillagið Painkiller og...já, hvað halda nú kunnugir? Jú, vitanlega, A Touch of Evil, hreinræktað meistarastykki þar sem leðurlungu Halfords einfaldlega stöðvuðu tímann í ljóðlínu sem fór líklega yfir milljón desibel: „YOU'RE POSSESSING ME!“ Þessar þrjár sekúndur einar voru þess virði að sækja tónleikana í Hamar á laugardaginn. Einhverjir töldu sig hafa séð logandi gervihnött hrapa í Mjøsa-vatnið skömmu eftir að leðurlungun básúnuðu þennan hápunkt.
1.910 tónleikar – er það ekki eitthvað?
Ljóst er þó að limirnir dansa ekki eftir lungunum. Robert Halford er kominn langt í burtu frá sínu léttasta skeiði...eigi söngvarar nafntoguðustu þungarokkssveita heims sér þá einhver létt skeið. Karlinn var að vanda þakinn leðri og húðflúrið á höfðinu hefur um árabil verið álíka æpandi og leðurlungun.
Önnur sviðsframkoma er þó orðin Halford þung, lái honum hver sem vill. Hann röltir um sviðið og baðar út einum útlim í einu. Ekki verður öldrun gagnrýnd í þessum texta, Rob Halford veit nefnilega hvað hann syngur og út á þann söng seljast tónleikamiðar. Judas Priest á að baki 32 tónleikaferðalög, þeirra umfangsmest Killing Machine sem fól í sér 165 tónleika. Alls hefur sveitin haldið 1.910 tónleika frá 1969 þar til í fyrradag og plötur hennar selst í yfir 50 milljónum eintaka.
Eftir að Halford kvaddi sér hljóðs og flutti gestum hjartnæma þakkarræðu fyrir að standa í að mæta endalaust á tónleika sveitarinnar, þungarokkið væri límið sem héldi heimsbyggðinni saman og svo framvegis (sem er raunar heilagur sannleikur), heyktist hann ekki á föstu leikatriði, að aka upp á svið á vígalegum Harley-Davidson-færleik við gríðarleg fagnaðarlæti viðstaddra.
Harley-frammistaðan hefur ekki alltaf farið að óskum og kostaði Halford brotið nef á tónleikum í Toronto í Kanada í ágúst 1991. Þá brást lyftibúnaður sem kom honum og hjólinu upp á aðalsvið tónleikanna með þeim afleiðingum að hvort tveggja, Halford og Harley-inn féllu af lyftupallinum. Fór þó ekki fyrir þeim sem ambáttinni Brák í Egils sögu er Skalla-Grímur þeytti bjarginu milli herða hennar á sundinu „ok kom hvártki upp síðan“. Halford sneri aftur á sviðið og hefur stigið á margt sviðið síðan þann dag – á laugardaginn í Hamar í Noregi.
Lýkur hér tónleikakroníku þessari.
„Getur ekki leyft tilfinningunum að þvælast fyrir“
„Ríki og leiðtogar gerðir ábyrgir“
Einstakt að vernda laxveiðiá inni í miðri borg
Stóð úti á palli þegar lögreglubílar komu aðvífandi
Brátt verður ekki aftur snúið
„Það er verið að stela börnum“